مرکز تحقیقات علوم توانبخشی

بر اساس داده های سازمان بهداشت جهانی بیش از یک میلیارد نفر در سرتاسر جهان با معلولیت عمده زندگی می کنند. این رقم 16 درصد جمعیت جهان است؛ یعنی از هر شش نفر، یک نفر معلولیت قابل توجهی دارد. شیوع جهانی معلولیت ها به طور فزاینده ای در حال افزایش است؛ این افزایش به دلیل تغییرات دموگرافی و اپیدمیولوژی جمعیت جهان (مثل روند سالمند شدن جمعیت و افزایش جهانی بیماری های مزمن) و اورژانس های بهداشتی (مثل شیوع بیماری ها، بحران ها و بلایای طبیعی) رخ داده است. افراد دارای معلولیت با نابرابری های بسیاری مواجه اند؛ بسیاری از آن ها سلامتی ضعیفی دارند و برای دستیابی به خدمات بهداشتی و درمانی با مشکل مواجه اند. برای مثال مرگ و میر افراد دارای معلولیت 20 برابر بیشتر از افراد بدون معلولیت است و شش برابر بیشتر با مانع دسترسی به امکانات بهداشتی مواجه می شوند. تغییرات آب و هوایی در حال حاضر هم تأثیر قابل توجهی بر میلیون ها نفر در سراسر جهان داشته است و با ادامۀ افزایش میانگین دما، این مشکلات بیشتر و گسترده تر خواهد شد. تغییرات اقلیمی در مقیاس بزرگ در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های آینده نقش ایفا خواهند کرد. تقریباً یک میلیارد نفر در کشورهایی زندگی می کنند که انعطاف پذیری لازم برای مقابله با تغییرات زیست - محیطی که از هم اکنون تا سال 2050 با آن مواجه اند را ندارند. همۀ ساکنان این کشورها آواره نخواهند شد؛ اما احتمال اینکه تعداد زیادی از آن ها آواره شوند وجود دارد. پاکستان با 220 میلیون نفر جمعیت، کشوری با بیشترین جمعیت در معرض خطر است و بعد از آن ایران با 84 میلیون نفر جمعیت قرار می گیرد (منبع). در چنین شرایطی حتی اتفاقات کوچک می تواند نیاز به جابجایی گستردۀ جمعیت را به وجود آورد. اما آیا افراد دارای معلولیت در این سیاست گذاری ها به شمار آورده می شوند؟ بررسی مستندات علمی نشان می دهد به هنگام تحقیق در مورد تأثیرات تغییرات اقلیمی، افراد دارای معلولیت به عنوان ذینفعان این تحقیقات محسوب نمی شوند.

«مساوات یا equality» به معنای تساوی مردم در برخورداری از حقوق اجتماعی است صرف نظر از تفاوت‌های فردی؛ اما «برابری یا equity» به معنای توجه به شایستگی ها، صلاحیت‌ها، نیازها و ظرفیت های افراد در برخورداری از حقوق اجتماعی و «عدالت یا justice» به معنای حذف تمام موانع بر سر راه دستیابی افراد به حقوق اجتماعی شان است. برابری تضمین می کند که هر فرد فارغ از جایی که به دنیا آمده است و فارغ از وضعیت جسمی اش، از فرصت برابر برای استفادۀ حداکثری از زندگی و استعدادهای خود برخوردار باشد؛ اما عدالت می خواهد هیچ مانعی برای دسترسی افراد به حقوقشان وجود نداشته باشد. تغییرات جهانی محیطی و تغییرات اقلیمی انسان زاد، باعث از بین رفتن بی سابقۀ تنوع زیستی می شوند و بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می گذارند و این تأثیر در بین گروه های اجتماعی مختلف نامساوی خواهد بود. در واقع نیک بودی گروه های مستعد و جوامع به حاشیه رانده شده مثل افراد فقیر، زنان، سالمندان، افراد دارای معلولیت و افراد بومی به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار می گیرد. علی رغم تلاش هایی که برای شمول همۀ جوامع به حاشیه رانده شده صورت گرفته است؛ اما جامعۀ افراد دارای معلولیت همچنان توجه خاصی در زمینۀ سیاست گذاری های اقلیمی همه شمول دریافت نکرده اند. رسیدگی به نابرابری های پیش روی افراد دارای معلولیت به طور همزمان به همۀ جامعه نفع می رساند؛ چون باعث می شود خدمات، جهانی، مردم محور و بدون تبعیض ارائه شوند و سلامت عمومی را ارتقاء می دهد.

منابع:

فدراسیون جهانی کاردرمانی

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877343522000112